Leeg kauwen, dat bij velen bekend staat als een teken van onderdanigheid, is vaak ook een symptoom van maagproblemen bij paarden. De paarden bewegen hun mond, dwz. kauwen, terwijl ze niet eten en niks in hun mond hebben. 

In tegenstelling tot leeg kauwen als teken van onderdanigheid, maalt de onderkaak net zoals bij het daadwerkelijk kauwen van voedsel. Meestal wordt dit vaker dan slechts gedurende enkele kauwbewegingen gedaan. 

Staartzwiepen tijdens het eten

Het zwaaien met de staart tijdens de voedselinname is erg atypisch voor gezonde dieren en een duidelijk teken van maagzweren bij paarden.

Het staartzwiepen is een teken van pijn en onbehagen. De voedselopname en de daaropvolgende spijsvertering veroorzaken pijn bij het paard en dit laat het heel duidelijk zien, door met zijn staart te zwiepen.

Vermeerderde of verminderde drinkwateropname

Er kan niet in het algemeen gezegd worden dat paarden met maagzweren meer of minder water opnemen.

Dit kan sterk variëren. Het kan voorkomen dat het paard een significant hogere, maar ook juist een significant lagere wateropname heeft.

Sommige paarden drinken veel meer, andere minder. Beide kunnen een teken zijn van een maagzweer bij het paard.

Omdat veel paarden automatische drinkbakken hebben wordt dit vaak over het hoofd gezien, het kan slecht gecontroleerd worden. Afhankelijk van het prestatieniveau, het weer en de vorm van huisvesting, drinkt een 600 kg zwaar paard ongeveer 30-60 liter per dag.

Moeite met gaan liggen

Door te gaan liggen ontstaat er beweging in de maag. Dit is een probleem, omdat de maag onvermijdelijk samentrekt als het paard gaat liggen, wat pijn voor het paard betekent.

Het paard gaat niet liggen

Het ziet eruit alsof het paard zich afvraagt waar het wil gaan liggen. Het paard twijfelt voordat het gaat liggen, heeft soms meerdere pogingen gedaan en besluit dan toch liever te blijven staan. 

Het paard blijft liggen

Het wordt ook vaak waargenomen dat paarden, als ze eenmaal liggen, blijven liggen. Deze paarden gaan dan meer liggen en besteden daardoor minder tijd aan eten, wat de problematiek van maagzweren alleen maar verergert. De maag van het paard produceert immers voortdurend zuur, dat op zijn beurt de onbeschermde maagwanden kan aantasten - ook door voedselgebrek - zonder buffer van het speeksel.

Zaakbokpositie: Het uit elkaar zetten van de voor- en achterbenen 

Sommige paarden met een maagzweer zetten hun voor- en achterbenen wijd uit elkaar om de maag en darmen bij een maagzweer te ontlasten. 

Deze zogenaamde zaagbokpositie is een niet veel voorkomende, maar in sommige opzichten typische indicatie van mogelijke problemen met maagzweren.

Dit moet echter niet verward worden met de ontlastende houding van hoefbevangen paarden, waarbij de paarden hun gewicht verplaatsen naar hun achterbenen.

Problemen tijdens het opzadelen en aansingelen van het paard

De maagpijn die door maagzweren wordt veroorzaakt, lokt bij veel paarden defensief gedrag uit bij het aansingelen of zelfs al bij het op de rug leggen van het zadel. 

De singel ligt in het gebied waar de maag van het paard zich bevindt. Door de singel aan te trekken, spant het paard zijn buik en dus ook zijn maag aan.  

Daardoor kan het maagzuur het gevoelige deel van de maag binnendringen en zo het beschadigde maagslijmvlies aanvallen. Dit is extreem pijnlijk voor het paard en zorgt ervoor dat het weigert om opgezadeld te worden.

Het paard trapt tijdens het opzadelen en aansingelen 

Als reactie trapt het paard in de richting van de singel of de mens, de staart zwiept en het kan zelfs voorkomen dat het paard de mens probeert te bijten.

Het vaak ook als zadeldwang of singelnijd aangeduidde gedrag wordt niet uitsluitend veroorzaakt door maagproblemen, maar kan een teken zijn van maagzweren of andere klachten in dit gebied.

Afzonderen van soortgenoten of toename van agressie

Paarden, die lijden aan maagzweren, zijn vaak niet meer terug te herkennen.

Zo kunnen de meest inschikkelijke paarden plotseling veranderen in vermeende agressieve herrieschoppers, die de hele kudde op stelten zetten en kunnen de gezelligste maatjes veranderen in vermeende 'eenlingen' die het liefst alleen in de paddock/ weide staan en door de anderen met rust gelaten willen worden.

Toegenomen agressie en/of veranderd sociaal gedrag is dikwijls een teken van een maagzweer bij het betreffende paard.

Luchtzuigen

Het is vaak onduidelijk wat eerst komt - de maagzweer of het luchtzuigen, want beide kunnen zowel de oorzaak als het gevolg zijn.

Bij paarden, die reeds luchtzuigen, wordt als gevolg van een maagzweer vaak waargenomen, dat het luchtzuigen toeneemt. Soms zijn er ook paarden, die pas beginnen met luchtzuigen door een maagzweer.

Door het luchtzuigen proberen paarden hun speekselvloed op te wekken, om de klachten door overtollig maagzuur tegen te gaan. 

Flemen

Tijdens het flemen strekt het paard zijn hoofd naar voren en klapt zijn bovenlip omhoog.

Dit gedrag vertonen paarden meestal wanneer ze een geur waarnemen en deze nader willen identificeren.

Paarden flemen echter ook als teken van pijn en ongemak. Zo vertonen veel paarden dit gedrag als ze last hebben van maagzweren of koliek.

Vermeerderd gapen

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom paarden vaak gapen.

Wanneer je echter een continue gapen kunt waarnemen bij een paard - in de box, in de wei, tijdens het borstelen of onder het zadel - is dit een vrij duidelijk teken van een maag-darmziekte.

Tegelijkertijd dient geeuwen ook om stress te reduceren. En als paarden met maagproblemen iets in overvloed hebben, dan is het stress - ofwel als een trigger voor de maagzweer en/of als gevolg van de pijn.

Sommige paarden blijven van tijd tot tijd gapen, zelfs na een succesvolle behandeling en dus een genezen maagzweer. Stress is in deze omstandigheden natuurlijk geen symptoom, maar een oorzaak, vooral met betrekking tot maagzweren, hangt het als een zwaard van Damocles boven de hoofden van onze paarden.

Aflikken van voorwerpen

Meestal denken paardeneigenaren dat hun dieren een mineralentekort hebben als ze aan voorwerpen likken.

Maar ook in het geval van maagzweren zien we dat paarden aan voorwerpen likken.

De mate waarin verschilt van paard tot paard en ook de voorwerpen waar het paard aan likt zijn verschillend. Over het algemeen wordt er aan metalen voorwerpen gelikt, maar ook aan houten of betonnen muren kan gelikt worden.

Verminderde algemene conditie 

Paarden met een verminderde algemene conditie lijken in zichzelf gekeerd of zelfs depressief.

Ze nemen weinig deel aan hun omgeving, tonen weinig interesse in hun stalgenoten - in veel gevallen zelfs niet in hun verzorgers - en staan vaak met hun hoofd in de hoek van de stal. 

Verhoogde hartslag en lichte koorts bij het paard 

In acute gevallen kunnen maagzweren bij paarden leiden tot een verhoogde hartslag en lichte koorts.

Deze symptomen gaan vaak gepaard met lichte koliek. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hevige maagpijn.

Hier lees je hoe je hartslag en koorts bij een paard kunt meten. Een normale hartslag bij een paard is 28 tot 44 slagen per minuut. Een normale temperatuur voor een paard is 37,5 tot 38,2 graden.

Als deze waarden verhoogd zijn, moet er dringend een dierenarts geraadpleegd worden om de oorzaak te achterhalen.

Terugkerende, aanvankelijk lichte koliek

Meestal treden deze lichte kolieken op na het eten van krachtvoer en duren ze niet lang.

Het paard trekt zijn buik op, kan naar zijn buik schoppen en/of af en toe gaan liggen en rollen. Deze kolieken verdwijnen na een tijdje meestal vanzelf. Het probleem is dat er veel minder speeksel wordt geproduceerd bij het eten van krachtvoer - in vergelijking met hooi. 

Maar het paard heeft speeksel nodig om het in de maag geproduceerde zuur te bufferen. Het overtollige zuur veroorzaakt dan problemen, aanvankelijk misschien maar mild, maar na verloop van tijd kunnen ze leiden tot enorme klachten en zelfs maagzweren en koliek bij het paard.

Vermeerderde speekselvorming

Door de speekselproductie te verhogen, probeert het paard de lage pH-waarde in de maag tegen te gaan.

Het speeksel heeft een basische pH-waarde en buffert het maagzuur. Je kunt zien dat paarden ook speekselen als ze niet eten, nergens op kauwen of een bit in hun mond hebben.

Vaak wordt een verhoogde speekselvorming na de krachtvoeropname waargenomen.

Gewichtsverlies – het paard valt af

Het gewichtsverlies gaat meestal gepaard met een verminderde eetlust. Door de verminderde voeropname krijgt het lichaam niet meer genoeg energie en voedingsstoffen binnen en wordt de lichaamsmassa minder.

De eerste tekenen van gewichtsverlies bij paarden zijn bijvoorbeeld de ribben, die goed zichtbaar worden - hetzelfde geldt voor het heupbeen. Een duidelijke afname van de spiermassa is ook een duidelijk waarschuwingssignaal.

Gewichtsverlies is een geleidelijk proces en moet vroeg worden aangepakt - het kan onder andere een teken van een maagzweer zijn. Met deze formule kun je het gewicht van jouw paard berekenen.

Doffe vacht

Niet ieder paard dat aan een maagzweer lijdt, heeft een doffe vacht.

Er zijn ook paarden die ondanks maagzweren een glanzende vacht hebben en er aan de buitenkant gezond uitzien.

Een vaak voorkomend teken van een maagzweer bij het paard is doffe vacht echter beslist.

In veel gevallen raakt als gevolg van maagzweren en de daaruit voortvloeiende symptomen, zoals verminderde eetlust of gewichtsverlies, de darmflora uit balans, waardoor er niet genoeg voedingsstoffen uit de darmen kunnen worden opgenomen. Als gevolg daarvan heeft de stofwisseling niet meer genoeg voedingsstoffen ter beschikking en verliest de vacht zijn glans - hij wordt mat en dof.

Nawateren

Nawateren is niet per sé een synoniem voor een maagzweer. Het kan op het gebied van voeding en stress echter soortgelijke oorzaken hebben als een maagzweer of optreden als gevolg van de behandeling van een maagzweer met medicijnen.

Afname van het prestatievermogen

Door de maagpijn en de verminderde opname van voedingsstoffen kan een daling van het prestatieniveau optreden.

Het paard heeft niet genoeg energie om optimaal te presteren. Het is vermoeid en lusteloos, draaft niet graag aan en is nauwelijks te motiveren. Dit symptoom wordt door de acute pijn verergerd.

Net als wij mensen kunnen paarden niet optimaal presteren als ze pijn hebben en te weinig energie.

Onberijdbaarheid - het paard wil niet bereden worden

In eerste instantie denken veel ruiters dat hun paard gewoon onwillig is en niet mee wil werken.

Als oorzaak worden vaak in eerste instantie problemen met het hoofdstel of rugproblemen vermoed.

Echter zijn maagzweren vaak de oorzaak en is de onberijdbaarheid geen gril maar een symptoom. Ze zorgen ervoor dat paarden hevige pijn lijden, vooral als ze onder het zadel werken en in een ontspannen houding lopen. Het paard houdt dan zijn rug vast, loopt gespannen en bokt, wordt prikkelbaar en is niet meer bereid om zijn volledige prestatie te leveren.

Aarzelend bergafwaarts gaan

Het bergafwaarts gaan wordt een probleem wanneer het maagzuur het gevoelige deel van de maag bereikt.

Als dit gebied beschadigd is door maagzweren, kan dit erg onaangenaam zijn voor het paard. Het paard gaat niet graag bergafwaarts, of weigert überhaupt bergafwaarts te gaan.

Oorzaken en de behandeling van maagzweren bij paarden

Hier vind je antwoorden op de meest gestelde vragen over oorzaken en mogelijke behandelingen van maagzweren bij paarden.