"Mijn paard werkt ineens niet meer mee, hij is moeilijk te rijden en begint zelfs te bokken."
Dit is een opmerking die je vaak hoort van ruiters waarvan het paard last heeft van maagzweren. Verminderde rijdbaarheid is namelijk een veelvoorkomend symptoom bij paarden met maagproblemen.
Er is nog geen diagnose gesteld, maar je ervaart problemen tijdens het rijden, je paard vertoont typerend gedrag en je vermoedt dat je paard maagproblemen heeft?
Onberijdbaarheid kan talrijke oorzaken hebben, waaronder (algemene) pijn. Maagzweren komen enerzijds voor als gevolg van pijn, anderzijds is het zo dat pijn ervoor kan zorgen dat een maagzweer ontstaat. Andere mogelijke oorzaken van onberijdbaarheid zijn bijvoorbeeld een slecht passend zadel. Mocht jouw paard lastig zijn of opeens ander gedrag vertonen tijdens het rijden, laat het dan altijd even checken door de dierenarts.
Maagpatiënten uiten hun symptomen tijdens het rijden meestal door naar de hulpgevende kuit te trappen. Of wanneer er de kuithulp gegeven wordt met hun staart te zwiepen. Ze zijn over het algemeen gespannen, draven en galopperen niet graag en van enige verzameling lijkt opeens al helemaal geen sprake meer te zijn.
Juist indien je paard normaal gesproken een goede werkhouding heeft en tijdens het rijden gemotiveerd meewerkt, dien je opmerkzaam te zijn, als het gedrag tijdens het rijden plotseling verandert. Uiteindelijk ken jij je paard het beste. Wanneer je je tuigage hebt laten controleren en je paard blijft onberijdbaar, is het advies je dierenarts om advies te vragen. En eventueel na een gastroscopie je paard te behandelen met medicatie.
De pijn, veroorzaakt door de maagproblemen, wordt via de zenuwen bij de schoft naar de hersenen overgebracht. Dit komt omdat de sympatische innervatie van de maag zich bij de wervels van de schoft bevindt. De daardoor versterkte activiteit van het autonome zenuwstelsel leidt tot een verhoogde spanning van de spieren, waardoor het paard gevoeliger wordt rondom de schoftstreek. Daarnaast neemt het paard vaak vanwege de pijn een ontlastende houding aan, waarbij het gespannen de rug vastzet.
ij mensen kennen dit ook, indien we ernstige maagpijn hebben. Je wilt je het liefste helemaal niet bewegen en lopen met gekromde rug. Zo gaat dit bij paarden ook. Als het paard zijn rug vastzet, bolt het onder het zadel niet op en wordt als gevolg hiervan steeds gespannener.
Omdat er bij de meeste maagzweren een hele reeks potentiële symptomen mogelijk zijn, dien je je paard heel precies te observeren. Zodra je andere symptomen opvallen buiten onberijdbaarheid, zoals luchtzuigen, verminderde eetlust, ruwvoer laten staan of je paard een doffe vacht krijgt, verhoogt dit de kans dat je vermoeden juist is. Ook veranderingen in het gedrag van je paard kunnen daarmee gepaard gaan. Als je paard niet "slechts" onberijdbaar is, maar ook nog defensief gedrag vertoont tijdens het opzadelen en aansingelen, is dit echt wel een duidelijk en herkenbaar signaal.
Uiteraard kunnen de problemen die je tijdens het paardrijden ervaart ook een andere oorzaak hebben. Het is daarom verstandig deze als mogelijke oorzaak van onberijdbaarheid uit te sluiten. Denk hierbij aan pijn in de mond (vergeet hierbij de tandartscontrole niet!) of slecht passende tuigage. Het is daarom altijd verstandig om te laten nakijken of het zadel, de singel, het hoofdstel en het bit nog wel passen en goed liggen.
Je paard is niet meer voorwaarts, slaat naar je been, zwiept met zijn staart of zet simpelweg geen pas meer. Onberijdbaarheid kan verschillende oorzaken hebben, zoals een slecht passend zadel of stress, maar onberijdbaarheid kan ook een duidelijk teken zijn dat je paard last heeft van maag problemen. Zowel tijdens de acute, als tijdens de chronische fase van maagzweren kunnen symptomen optreden. Ook indien de aanleiding nog niet is vastgesteld en er dus nog geen diagnose gesteld is, is het aan te raden om (de intensiteit van) de training aan te passen.
Indien paarden rijproblemen tonen, niet meer willen meewerken en ongemotiveerd lijken, heeft dit meestal een dieperliggende oorzaak. Als je paard tijdens het rijden plotseling niet meer wil lopen kan dit het symptoom zijn van een acute maagzweer, ook bij chronische maagzweren bij paarden kun je soms beter niet rijden omdat een acute of chronische ontsteking van het maagslijmvlies erg pijnlijk is.
Zodra er bij je paard maagzweren gediagnosticeerd zijn door middel van gastroscopie en de behandeling is gestart, zal er door je dierenarts worden geadviseerd om tijdelijk geen intensieve inspanning van je paard te vragen.
Over het algemeen is het verstandig om, in overleg met je dierenarts, een x aantal weken van zware training af te zien, afhankelijk van de ernst van de situatie en het genezingsproces.
Tijdens de acute fase van een maagzweer zou je je paard überhaupt niet moeten rijden, om de regeneratie van het maagslijmvlies niet in de weg te staan. Een maagzweer kan verschrikkelijk pijnlijk zijn voor een paard.
Als paarden last hebben van maagzweren heeft dit een effect op de mogelijke belasting en dus training. Als er te veel maagzuur aanwezig is, klotst de zure inhoud behalve door het onderste gedeelte ook door het bovenste gedeelte van de maag gedurende de training.
Met name tijdens het draven en galopperen komt de zure maaginhoud tegen het ontstoken slijmvlies aan. Dit is ontzettend pijnlijk. Door de beweging van het lichaam en de samentrekking van de maag en bereikt het maagzuur ook de gebieden die niet voorzien zijn van een beschermend laagje klierslijmvlies, zoals het onderste gedeelte van de maag.
Gedurende de behandeling van acute maagzweren heeft paardrijden een negatief effect op het genezingsproces. Indien er bij jouw paard een maagzweer is gediagnosticeerd, dien je het trainingsprogramma "on hold" te stellen. Het is heel verschillend hoe pijnlijk een maagzweer ervaren wordt door het individuele paard, natuurlijk is dit tevens afhankelijk van de ernst van de maagzweren bij paarden.
Gedurende het behandeltraject is het belangrijk om voorlopig de intensieve training achterwege te laten. Wandel rustig met je paard aan de hand, als je paard het fijn vindt en ontspant tijdens een boswandeling doe dit dan zeker, of ga ergens grazen. Zolang de intensiteit van de "training" maar laag blijft en stress voorkomen wordt.
Dus vermijdt vreemd terrein, drukke situaties, onregelmatige voertijden, etc. Houdt rekening met de mentale gezondheid van je paard door voor rust, reinheid en regelmaat te zorgen. Creëer voldoende vrije beweging met soortgenoten. En kijk vooral eens kritisch naar de voeding van je paard. Alle paarden, ook sportpaarden, maar zeker paarden met maagzweren, hebben behoefte aan voldoende ruwvoer, zodat ze genoeg speeksel aanmaken om het maagzuur te bufferen.
Er dient met name aandacht te worden besteed aan weer plezier krijgen in de training. Paarden hebben een uitgesproken stress- en pijnherinnering. De angst voor de pijn, die jouw paard lange tijd tijdens het rijden heeft gehad, zit waarschijnlijk nog vers in zijn geheugen. Hier lees je hoe je je paard met maagproblemen kunt belonen - ook een effectief type motivatie.
Begin rustig met bewegen en bouw dit uiteindelijk op. Bouw voldoende stappauzes in en vermijd prestatiedruk. Blijf alert op je paard, probeer iedere gedragsverandering waar te nemen en pas het trainingsniveau hier direct op aan. Liever te langzaam in kleine, veilige stapjes vooruit, dan het risico lopen op meer schade.
Blijf jezelf altijd kritisch afvragen of iets jou gelukkig maakt of je paard zelf. Het voorkomen van maagzweren bij paarden is immers net zo belangrijk, hetzij belangrijker, dan het genezen ervan. Naast het optimaliseren van huisvesting, voeding en training kun je paarden met een maagzweer behandelen met bepaalde medicatie of ondersteunen met behulp van een supplement.
Op onze themapagina vind je nog veel meer informatie en links over het onderwerp symptomen en tekenen van maagzweren bij paarden.