Spojrzenie na literaturę pokazuje, że w zależności od grupy, u 60-90% koni znajdujących się pod opieką ludzi, rozwiną się wrzody żołądka w ciągu ich życia. Zatem jest całkiem prawdopodobne, że twój koń również będzie miał wrzody wcześniej czy później.
Nie jest to jednak powód do poddawania się, ponieważ istnieje sporo środków, które można podjąć, aby nie dopuścić do ich wystąpienia, a przynajmniej zminimalizowania częstotliwości występowania. Ogólnie rzecz ujmując, istnieją dwa czynniki, które odgrywają główną rolę w rozwoju wrzodów żołądka koni: stres i żywienie.
W miarę możliwości należy oczywiście unikać stresu, podczas gdy kwestii żywienia należy uwzględnić pewne podstawowe aspekty fizjologii. Poniższy artykuł szczegółowo analizuje oba te aspekty.
Jak działa żołądek konia?
Zasadniczo żołądek Twojego konia ma szczególną cechę: wytwarza kwas żołądkowy przez całą dobę. Nie tylko w trakcie lub po spożyciu żywności, jak ludzie, ale w sposób ciągły. Dla konia, który ma stały dostęp do trawy lub siana, jest to dobre i niezbędne dla ułatwienia trawienia.
Oznacza to jednak również, że jeśli koń nie ma stałego dostępu do paszy objętościowej, to kwas żołądkowy będzie po prostu chlupał w pustym żołądku i atakował błonę śluzową żołądka, powodując zmiany chorobowe i, ostatecznie, wrzody żołądka. W przypadku koni będących pod opieką ludzi, ta fizjologiczna osobliwość ich żołądka może być problemem i wyzwaniem dla ich właścicieli.
Regularny dostęp do paszy pomoże zatem chronić błonę śluzową żołądka i dlatego jest ważnym krokiem w zapobieganiu wrzodom żołądka. Jest jeszcze jeden aspekt, o którym nie należy zapominać: kiedy koń je, wytwarza ślinę zawierającą wodorowęglan, która następnie przechodzi wraz z paszą do żołądka i tam buforuje kwas. Ten punkt jest ważny przy wyborze paszy.
Jaki wpływ ma żywienie na wrzody żołądka u koni?
W zakresie żywienia rozróżniamy pasze wysokowłókniste podstawowe/pasze objętościowe, które pokrywają zapotrzebowanie konia na paszę, oraz pasze niskowłókniste treściwe, które dostarczają energii dla konia. Ważne jest, aby pasza była zbilansowana, tak aby nie przeciążać fizjologii i metabolizmu żołądka. Obliczanie właściwego stosunku paszy podstawowej i ewentualnie paszy treściwej opieramy na "modelowym koniu" o wadze 500 kilogramów.
Nasz modelowy koń jest zdrowy i charakteryzuje się średnią aktywnością - ani nie przybywa stale w stajni, ani też nie pracuje szczególnie ciężko. W tych warunkach zaleca się podawanie ilości siana o wadze 2% masy ciała, tj. 10 kilogramów dziennie. Ponieważ kwas żołądkowy jest produkowany w sposób ciągły, część dawki powinna być stale dostępna w nocy. Długie odstępy czasu bez dostępu do pożywienia będą sprzyjać powstawaniu nadmiaru kwasu w żołądku konia.
Jeśli koń je zbyt dużo paszy treściwej, która szybko przedostaje się do żołądka, może to spowodować nadkwaśność, ponieważ koń nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości śliny do buforowania kwasu, a dodatkowy kwas będzie wytwarzany poprzez trawienie paszy treściwej. Aby tego uniknąć, ważne jest, aby najpierw podać koniowi paszę objętościową, a następnie treściwą.
Innym ważnym czynnikiem w temacie wrzodów żołądka jest fakt, że pasza bazowa i pasza treściwa różnią się strukturą i smakiem. Konie uwielbiają jeść mniej ustrukturyzowane pasze treściwe, które przeżuwają mniej dokładnie i połykają szybciej niż paszę bazową. Oznacza to, że spożywanie paszy treściwej prowadzi do wytworzenia znacznie mniejszej ilości śliny (i mniejszej ilości śliny w żołądku), co zmniejsza jej efekt buforowania.
Ponadto, pasza treściwa wchłania kwas w żołądku znacznie trudniej z powodu swojej mniejszej struktury - a to zła wiadomość dla błon śluzowych żołądka. Weźmy pod uwagę przeciwieństwo czyli, wysokowłókniste pasze objętościowe, które wymagają znacznie dokładniejszego żucia. One z kolei powodują wytwarzanie większej ilości śliny, która przylega do włókien, a następnie może zapewnić efekt buforowania w żołądku, podczas gdy kwas lepiej przenika do spożywanej paszy podstawowej. Pomaga to chronić żołądek.
Istnieją inne czynniki, które należy wziąć pod uwagę: podczas gdy pasza wysokowłóknista jest rzeczą dobrą i konieczną, części roślin nie powinny być zbyt twarde i kłujące, ponieważ mogą one powodować zmiany w ścianie żołądka, a tym samym prowadzić do wrzodów żołądka. Sieczka z lucerny ma strukturę, która nie nadaje się dla koni z problemami żołądkowymi, nawet jeśli wymaga więcej żucia i tym samym pomaga wyprodukować wystarczającą ilość śliny.
Należy również zachować ostrożność, jeśli na przykład na pastwisku konia lub w jego pobliżu znajdują się dęby: żołędzie zawierają garbniki, które po zjedzeniu przez konia mogą prowadzić do wrzodów żołądka.
Należy również zbadać jakość paszy. Zawsze wybieraj wysokiej jakości paszę, ponieważ zanieczyszczenia, mikotoksyny lub błędna fermentacja sianokiszonki może mieć negatywny wpływ na cały przewód pokarmowy. Należy również wspomnieć, że sianokiszonka i kiszonka nie nadają się dla koni podatnych na problemy żołądkowe, ponieważ zawarte w nich kwasy mogą podrażniać wyściółkę żołądka.
Stres - czyli „Jak mogę uchronić konia przed stresem”i „Jak zapobieganie stresowi pomaga zwalczać wrzody żołądka?”
Oprócz prawidłowego żywienia, istnieje jeszcze jeden ważny czynnik w zapobieganiu wrzodom żołądka: unikanie stresu. W przypadku koni, stres zawsze wydaje się wisieć nad głową na nitce.
W dzisiejszych czasach słowo stres jest używane jako dość szeroki termin, ale stres ma duże odzwierciedlenie w fizjologii konia. Ciało szuka stanu równowagi. Stres jest czynnikiem zakłócającym, który uniemożliwia organizmowi osiągnięcie tej równowagi. Krótkie okresy stresu zazwyczaj nie stanowią problemu, o ile zawsze po nich następują okresy relaksu.
Jeśli nie, żołądek konia reaguje, wytwarzając większą ilość kwasu żołądkowego - to znaczy oprócz tego, który już produkuje w sposób ciągły. Może to prowadzić do zmian w błonie śluzowej żołądka i wrzodów żołądka, dlatego unikanie stresu odgrywa ważną rolę w profilaktyce.
Podczas gdy konsekwencje zbyt dużego stresu pojawiają się wewnętrznie, ich przyczyną są głównie czynniki zewnętrzne. Dlatego też konieczne jest przyjrzenie się bliżej odpowiednim czynnikom stresogennym.
Konie są zasadniczo istotami przyzwyczajającymi się i lubią rutynę. Na przykład karmienie jest tu bardzo ważne. Tak, konie robią się głodne i potrzebują energii. Decydujący jest czas, w którym pasza jest podawana. Twój koń spodziewa się, że pewne wydarzenia wydarzą się w określonym czasie. Przeżywa oczekiwanie. Jeśli to nie jest spełnione, konie mogą konkurować między sobą, wykazywać zachowania agresywne, ponieważ nie chcą, aby ominęło ich karmienie.
Innymi słowy, powoduje to stres. Utrzymanie konia może być również problemem, jeśli, na przykład, koń stoi w bliskiej odległości od konia, z którym się nie dogaduje. Największym czynnikiem stresotwórczym jest oczywiście wizyta weterynarza - przewyższa ją tylko wizyta w klinice, w tym transport, jeśli koń nie czuje się dobrze. Czasem takie wizyty są oczywiście ważne i niezbędne dla zdrowia i dobrego samopoczucia twojego konia, ale te wydarzenia nie mają miejsca codziennie.
Jak mogę zapobiec wrzodom żołądka koni poprzez obserwację?
Dobra znajomość indywidualnego zachowania konia nie jest bezpośrednio związana z zapobieganiem wrzodom żołądka, ale dzięki uważnej obserwacji będziesz w stanie zauważyć, kiedy twój koń jest zestresowany, tzn. kiedy zachowuje się inaczej niż zwykle.
Jak wspomniano wcześniej, jedna stresująca sytuacja nie spowoduje wrzodów żołądka. Znacznie bardziej problematyczne są sytuacje stresujące, które przeciągają się przez dłuższy okres czasu. Należą do nich na przykład problemy z dynamiką grupy, nielubiani koledzy w stajni, przepracowanie lub korytarz w stajni o dużym natężeniu ruchu.
Zawsze pamiętaj, że konie mają bardzo dobrą pamięć i będą pamiętać sytuacje, które wcześniej powodowały u nich stres. Unikanie takich lub podobnych sytuacji i ćwiczenie tych sytuacji, które są nieuniknione lub które zdarzają się regularnie (np. załadunek do przyczepy), może w znacznym stopniu oszczędzić żołądek konia.